Στους αμπελώνες της αγάπης...

Είναι μεγάλος ο κάμπος των Σερρών, μεγάλος και καταπράσινος. Δροσερός, εύφορος, ηλιόλουστος, νοτισμένος και προπάντων φιλόξενος και γενναιόδωρος. Πόσες και πόσες φαμίλιες δεν έχουν τραφεί από τα δώρα αυτού του κάμπου. Οικογένειες μεγάλες με πολλά παιδιά και άλλα τόσα ψυχοπαίδια. Στις αποθήκες των αγροτόσπιτων φυλάγονταν τα βαρέλια με το τουρσί και τα παστά τα ψάρια. Αποθέματα που γλύτωσαν πολλά μικρά παιδιά από την ασιτία στα δύσκολα χρόνια της κατοχής.

Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, σε ένα μικρό χωριό κοντά στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα, μια γυναίκα μόνη με δυο παιδιά στην αγκαλιά κι ένα τρίτο στην κοιλιά κι ο σύζυγος στο μέτωπο στην Αλβανία. Το σπιτάκι μικρό με φάτσα στον κεντρικό δρόμο του χωριού, την οδό  Όχι (τιμητικό όνομα που δόθηκε αργότερα), τα χωράφια πίσω, κάμποσο δρόμο μακριά με το γαϊδούρι. Ψυχοπαίδια πέντε. Άλλα φτωχά, άλλα ορφανά και η γυναίκα μόνη, μόνη όπως κι όλες οι άλλες γυναίκες του χωριού. Όλο το βιος της φαμίλιας έβγαινε από τα αμπέλια και τα κόκκινά του σταφύλια. Σταφύλια ερυθρά με μεγάλες ζουμερές ρόγες που έβγαζαν το πιο γλυκό κρασί του κόσμου. Το κρασί που μας ανέθρεψε.

Έδωσε ευτυχώς ο Θεός και ο άντρας γύρισε στο σπίτι σώος και αβλαβής. Ούτε μία γρατζουνιά και η γυναίκα ευτυχισμένη του χάρισε σύνολο έξι παιδιά κι από τα έξι παιδιά το τελευταίο ο Πατέρας μου κι από όλα τα δέκα εγγόνια το τελευταίο και καταϊδρωμένο εγώ. Τη γιαγιά μου την φωνάζαμε φουστανού γιατί φόραγε κάτι μακριά παραδοσιακά φουστάνια μέχρι τον αστράγαλο. Κοντούλα και αφράτη με γλυκό χαμόγελο και στρόγγυλο πρόσωπο, πάντα χαρούμενη και τσαχπίνα, με μια καλή κουβέντα για όλους. Δυστυχώς οι μνήμες μου από εκείνη είναι θολές. Ένα τελευταίο φιλί πρόλαβα να της το δώσω στο νοσοκομείο πριν μας την πάρει η κακιά αρρώστια κι αυτό ήταν όλο.

Ο παππούς ψηλός και γεροδεμένος. Περπατούσε κι απλωνότανε ο ίσκιος του σαν το πλατάνι. Όταν χήρεψε ήταν ήδη μεγάλος αλλά το πείσμα του ήταν τέτοιο που δεν ήθελε να πεθάνει, όχι τουλάχιστον πριν με δει να προκόβω. Τέτοιος ήταν ο μπαρμπα-Αποστόλης, πατέρας από κούνια. Πατέρας για τα παιδιά του, πατέρας για τα ψυχοπαίδια του, πατέρας για τα ανίψια του, πατέρας και για τα εγγόνια του. Έπρεπε όλους να μας μεγαλώσει, να μας δει να ξεπεταγόμαστε, να παίρνουμε τον δρόμο μας. Ένα παιδί όμως του ξέφυγε, μονάχα ένα κι αυτό ήταν ο πατέρας μου, το στερνοπούλι του. Του ξέφυγε κι αυτό δεν μπορούσε να το χωνέψει ο νους του. Και τι καημός για έναν άξιο πατέρα να του ξεφεύγει το στερνοπούλι του και να μην μπορεί να το τακτοποιήσει. Γιατί για τους ανθρώπους της παλιάς σχολής ένα ελεύθερο εποχιακό επάγγελμα κι ένας αποτυχημένος γάμος ήταν μεγάλη συμφορά. Πού ακούστηκε σπιτικό να χαλάει και ένα μικρό παιδούδι (εν προκειμένω εγώ) να μεγαλώνει χωρίς τον πατέρα του; Βάσανο μεγάλο του παππού να έχει χαλάσει το σπιτικό του γιου του κι ακόμα πιο μεγάλο βάσανο να μην μπορεί να βλέπει το τελευταίο του εγγονάκι.

Με τούτα και με κείνα τα οικογενειακά τραβήγματα δεν τον χάρηκα τον παππού μου. Κάποιες Κυριακάτικες εκδρομές στη χάση και στη φέξη κι εγώ μουδιασμένη από την έλλειψη οικειότητας να προσπαθώ να κερδίσω τον χαμένο χρόνο. Το χωριό μου φαινόταν άγνωστο και άχαρο γιατί δεν ήξερα κανέναν. Παππούδες στους δρόμους, παππούδες στα καφενεία, παππούδες παντού. Ακόμα και το σπίτι ήταν άχαρο γιατί δεν είχε κήπο. Μια εσωτερική τσιμεντοστρωμένη αυλή κι αυτό ήταν όλο. Πώς όμως να ήταν όμορφο το σπίτι αφού έλειπε το γυναικείο χέρι; Έλειπαν οι γλαστρούλες του, έλειπαν τα υφαντά και τα τραπεζομάντιλα. Τι να σου κάνει ένας χήρος μόνος στα 80 του που μένει πίσω στο χωριό από αξιοπρέπεια για να μη γίνει βάρος στα παιδιά του; Α όλα κι όλα! Ήταν πολύ περήφανος ο παππούς κι έτσι περήφανος έφυγε στα 92 του. 

Κι όμως αυτός ο ηλικιωμένος χήρος βάσταγε γερά και μας έβαζε όλους κάτω. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή ήταν η μεγάλη γιορτή της οικογένειας, η γιορτή του τρύγου. Όλα τα παιδιά και τα εγγόνια που ζούσαμε σκόρπιοι στις γύρω πόλεις, δίναμε ραντεβού στο πατρικό του χωριού για να τρυγήσουμε όλοι μαζί τα αμπέλια. Βαστώντας με το ένα χέρι το κασόνι και με το άλλο το κλαδευτήρι, μαζεύαμε τα σταφύλια τσαμπί το τσαμπί, τα φορτώναμε στην καρότσα κι από εκεί τα πηγαίναμε στο σπίτι για να τα πατήσουμε. Τα βαρέλια ήταν ήδη έτοιμα πλυμένα με ποτάσα από την προηγούμενη εβδομάδα και το τσουβάλι με τα κάρβουνα για την ψησταριά στην άκρη. Στην εσωτερική αυλή του σπιτιού ήταν το υπαίθριο κελάρι. Πάντα ιδανικός ο καιρός στον κάμπο των Σερρών για τέτοιες δουλειές. Ο παππούς έπαιρνε την προεδρική θέση δίπλα στο χειροκίνητο πατητήρι και οι υπόλοιποι ρίχναμε με τη σειρά τα σταφύλια μέσα στη χοάνη. Οι μπριζόλες και οι πανσέτες έδιναν κι έπαιρναν στην σχάρα και οι πατάτες από το κουζινάκι τσιρτσίριζαν μέσα στο καυτό το λάδι.

Όλα τα σπίτια του χωριού ζούσαν στον ίδιο πυρετό αυτές τις μέρες. Όλοι οι νοικοκυραίοι με αμπελώνες έβγαζαν το κρασί τους και σαν τελείωνε το πρώτο στύψιμο περνούσαν ο ένας από το σπίτι του άλλου για να μάθουν για τη σοδιά. ''Καλό το κρασί σου μπαρμπα-Αποστόλη φέτος;'' ''Καλό θα βγει παιδάκι μου, καλό θα βγει.'' Κι έτσι γεμίζαμε τα βαρέλια κι αφήναμε τον μούστο να ξεκουραστεί για να τον περάσουμε ένα δεύτερο χέρι μετά από δέκα μέρες. Το τραπέζι στρωνότανε στο σκεπαστό της αυλής και οι καρέκλες έφτιαχναν τρενάκι από εδώ ίσα μέχρι την πλατεία. Κι ο παππούς στη μέση να καμαρώνει τα παιδούδια του και να σκουπίζει τα δάκρυά του.

Ένα από αυτά τα αμπελάκια έπεσε και σε μένα κι ο παππούς φρόντισε να ναι αυτό το αμπελάκι που τρύγησα με τα παιδικά μου χέρια. Ποιος ξέρει αν το χε μελετημένο ο παππούς; Ποιος ξέρει αν ήθελε να φυλάξει για πάντα αυτές τις ελάχιστες στιγμές που περάσαμε μαζί; Ποιος ξέρει τι είχε βάλει ο νους του για μένα; Η αγάπη του έτσι κι αλλιώς ήταν πάντα φορτωμένη σαν ώριμο αμπέλι κι αυτήν την αγάπη τη νιώθω ακόμα και τώρα που ο παππούς βρίσκεται στον ουρανό ψηλά. Σαν έρχονται τα δύσκολα, στον ύπνο μου βλέπω πάντα τα αμπέλια μας φορτωμένα κι ένα ποτήρι κόκκινο κρασί  σερβιρισμένο στο τραπέζι και τότε ξέρω πως ο παππούς μου είναι πάντα εδώ να με προσέχει...


                                                                                                                ...Στη μνήμη του παππού...